Thực Đơn Cho Mẹ Sau Sinh Mổ

Sau sinh mổ mẹ thường bị mất nhiều máu và cần có một chế độ ăn uống khoa học để có thể đẩy nhanh quá trình hồi phục của vết mổ, đồng thời có nhiều sữa cho con bú. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý một số thực đơn cho mẹ sau sinh mổ giúp nhanh liền sẹo và đảm bảo cung cấp được đầy đủ chất dinh dưỡng cho mẹ và bé.

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ

Mổ lấy thai thường để lại một vết mổ lớn phía dưới bụng và có những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe của mẹ. Dưới tác động của ca mổ cũng như thuốc gây mê hoạt động co bóp của nhu động ruột bị chậm lại, dạ dày và ruột bị xáo trộn tạm thời nên mẹ cần đặc biệt thận trọng trong việc ăn uống.

Thông thường, trong vòng 6 tiếng đầu tiên kể từ lúc kết thúc ca mổ, sản phụ thường chỉ được phép uống nước lọc, truyền nước hoặc ăn một chút cháo loãng. Sau khi xì hơi được thì mới bắt đầu chuyển qua dùng thức ăn đặc và đến ngày thứ 2 có thể trở về chế độ ăn uống bình thường.

Việc xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ cần phải đảm bảo tuân theo các nguyên tắc sau:

• Bữa ăn phải có đầy đủ các nhóm chất cơ bản: Bao gồm chất đạm, đường, tinh bột và chất béo
• Tăng cường các thực phẩm giàu protein, chất sắt, vitamin và khoáng chất trong thực đơn để ngăn ngừa thiếu máu, làm nhanh lành tổn thương và giúp cho sức khỏe của mẹ phục hồi trong thời gian sớm nhất.
• Tránh các thực phẩm có thể gây làm mủ, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi tổn thương và khiến vết mổ để lại sẹo xấu.
• Bổ sung các thực phẩm dễ tiêu hóa, có thể làm tăng tiết sữa cho con bú
•  Sử dụng thực phẩm sạch, biết rõ nguồn gốc xuất xứ để chế biến thức ăn cho sản phụ
• Thức ăn cho mẹ sau sinh mổ cần phải được nấu chín.
• Trong những ngày đầu sau mổ nên hầm nhừ, băm nhỏ thức ăn hoặc chia thành nhiều bữa trong ngày để giảm gánh nặng tiêu hóa cho mẹ.

Những thực phẩm nên có trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ

Sau sinh mổ, vết thương rất dễ bị nhiễm trùng và để lại sẹo. Bên cạnh việc chăm sóc vết mổ cẩn thận, mẹ cũng cần chú ý đến thực đơn ăn uống hàng ngày để hỗ trợ cho quá trình hồi phục tổn thương. Tăng cường sử dụng các thực phẩm dưới đây có thể giúp nhanh liền sẹo mà lại có nhiều sữa để cho con bú:

1. Thực phẩm giàu chất đạm

Bao gồm trứng, thịt nạc lợn, đậu nành, sữa và các sản phẩm từ sữa, tôm, ức gà… Chúng bổ sung hàm lượng protein phong phú cho cơ thể. Chất này khi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành năng lượng giúp mẹ bớt mệt mỏi và nhanh chóng phục hồi sức khỏe. 

Ngoài ra, protein còn tham gia vào quá trình hình thành nên các tế bào mới trong cơ thể. Phụ nữ sau sinh cần được bổ sung đầy đủ chất này để vết mổ nhanh lành. 

2. Bột yến mạch

Đây cũng là một gợi ý hữu ích trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ. Sở dĩ phụ nữ sau sinh được khuyến khích sử dụng thực phẩm này vì những lý do sau:

• Bột yến mạch chứa một lượng lớn chất xơ hòa tan giúp đảm bảo cho hoạt động tiêu hóa của cả mẹ và bé
• Thành phần tinh bột có trong thực phẩm này cung cấp nhiều năng lượng cho mẹ hoạt động
• Ổn định đường huyết, mang lại cho mẹ cảm giác no lâu và hỗ trợ giảm cân sau sinh một cách an toàn.
• Bổ sung nhiều sắt có tác dụng ngăn ngừa thiếu máu cho phụ nữ sau sinh mổ
• Thường xuyên ăn bột yến mạch cũng giúp làm tăng tiết sữa, giúp bé được bú sữa mẹ đầy đủ

3. Các loại rau có lá màu xanh đậm

 Phụ nữ sinh mổ thường hay gặp vấn đề về đường tiêu hóa, trong đó táo bón là triệu chứng khá điển hình. Tăng cường bổ sung các loại rau có lá màu xanh đậm trong thực đơn có thể giúp khắc phục được tình trạng này.

Rau xanh cung cấp nguồn chất xơ dồi dào cho cơ thể. Chất này đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tiêu hóa, giữ nước trong ruột, làm tăng trọng lượng của phân, kích thích nhu động ruột co bóp để đẩy thức ăn di chuyển nhanh hơn trong đường ruột, ngăn ngừa táo bón hữu hiệu. 

Chất chống oxy hóa có trong rau xanh hoạt động như một phương thuốc kháng viêm tự nhiên. Nó giúp giảm sưng, ngăn ngừa nhiễm trùng và thúc đẩy quá trình chữa lành vết mổ. Ngoài ra trong rau xanh còn có nhiều canxi giúp mẹ ngăn ngừa loãng xương. Thành phần phytoestrogen được tìm thấy trong nhóm rau này có khả năng thúc đẩy sự phát triển của các mô vú khỏe mạnh, kích thích tiết sữa. 

Khi chế biến rau xanh các mẹ chú ý chỉ nên nấu vừa chín tới. Tránh nấu quá lâu bởi nhiệt độ cao có thể làm thất thoát một lượng lớn vitamin và khoáng chất có trong rau xanh.

3. Đu đủ xanh

Theo kinh nghiệm dân gian, phụ nữ sau sinh mổ nên ăn đu đủ xanh để có nhiều sữa. Khi còn xanh, loại trái cây này cung cấp nhiều phytochemical và enzyme – những chất này có tác dụng tăng cường hoạt động của tuyến sữa, giúp mẹ có nguồn sữa dồi dào cho con bú.

Bên cạnh đó, đu đủ xanh còn hoạt động như một vị thuốc nhuận tràng, an thần tự nhiên. Nó giúp mẹ chống táo bón, làm giảm nhẹ cảm giác đau đớn ở vết mổ.

Từ đu đủ xanh, mẹ có thể chế biến ra nhiều món ăn ngon. Được sử dụng phổ biến nhất vẫn là món canh đu đủ hầm xương hoặc hầm móng giò lợn. 

4. Các loại hạt

• Hạnh nhân: Sở hữu một lượng lớn Omega 3, hạnh nhân có tác dụng chống viêm, làm nhanh lành vết mổ. Ngoài ra, thành phần vitamin E có nhiều trong loại hạt này còn có tác dụng dưỡng ẩm, giảm ngứa ở vết mổ trong quá trình lên da non và làm mờ các vết rạn da.
• Hạt thì là: Không chỉ tốt cho tiêu hóa, hạt thì là còn có tác dụng kích thích sản sinh nội tiết tố nữ estrogen và prolactin, đồng thời tăng lượng sữa mẹ được sản xuất.
• Hạt óc chó: Trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ thường có hạt óc chó. Loại hạt này giàu axit béo omega 3 giúp kháng viêm, chống nhiễm trùng, làm vết mổ nhanh liền sẹo. Cùng với đó, thành phầm DHA trong hạt óc chó sẽ đi vào sữa mẹ giúp trẻ phát triển trí não tốt hơn.

Ngoài ra, các loại hạt khác như mè đen, đậu xanh, hạt bí ngô… cũng rất tốt cho sức khỏe của sản phụ sinh bằng phương pháp mổ. Xem xét bổ sung chúng vào thực đơn như một món ăn vặt hoặc sử dụng để chế biến món ăn, xay sữa uống tùy theo sở thích.

6. Măng tây tốt cho mẹ sinh mổ

Măng tây được khuyến khích sử dụng cho phụ nữ trong giai đoạn mang thai lẫn sau sinh, đặc biệt là các mẹ sinh mổ. Chứa hàm lượng axit dồi dào, măng tây giúp phát triển các tế bào thần kinh trong não bộ của trẻ, đồng thời giúp mẹ giảm căng thẳng, mệt mỏi, ngăn ngừa trầm cảm sau sinh.

Hơn nữa, thực phẩm này còn bổ sung nhiều vitamin, chất xơ và kali. Những chất này có tác dụng làm tăng tiết sữa, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường sức đề kháng và giúp mẹ nhanh phục hồi sau sinh.

7. Nghệ

Nhiều mẹ cho rằng ăn nghệ sau sinh thì con sẽ bị vàng da. Tuy nhiên chứa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh về điều này. Việc thêm nghệ vào thực đơn cho mẹ sau sinh mổ còn đem lại nhiều lợi ích bất ngờ.

Trong nghệ vàng chứa nhiều curcumin và các dưỡng chất như vitamin C, kali, mangan, sắt, protein, carbohydrat. Chúng đem đến những tác dụng như sau:

• Chống viêm, làm vết mổ nhanh lên da non, ngăn ngừa sự hình thành của sẹo lồi
• Giảm cholesterol và mỡ máu, giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch của mẹ
• Kích thích lưu thông máu
• Đẩy khí âm, sản dịch và máu độc ra ngoài nhanh hơn
• Làm đẹp da, chống lão hóa, trị mụn, xóa mờ vết rạn

Nghệ dù tốt nhưng mỗi ngày mẹ không nên ăn quá 20 gram. Có thể dùng nghệ tươi hấp mật ong lấy nước uống, thêm vào trong các món ăn hoặc dùng bột nghệ pha với sữa uống đều được. Nếu e ngại màu vàng của nghệ thì có thể dùng tinh bột nghệ thay thế.

8. Rong biển

Rong biển được xem là một loại siêu thực phẩm vì thực phẩm này có hàm lượng dinh dưỡng rất cao. Chứa nhiều i ốt và sắt, rong biển giúp kích thích sản sinh các tế bào hồng cầu mới bù đắp lượng máu bị mất cho mẹ trong quá trình mổ đẻ.

Ngoài ra, duy trì sử dụng rong biển trong các bữa ăn hàng ngày còn giúp thúc đẩy tuyến vú hoạt động, tăng lượng sữa cũng như chất lượng sữa mẹ.

9. Rau củ có màu đỏ

Chẳng hạn như rau dền, củ cải đỏ, cà rốt hay bí ngô. Chúng cung cấp hàm lượng beta carotene phong phú có tác dụng cải thiện chức năng gan, giúp mẹ đào thải độc tố và chuyển hóa chất dinh dưỡng tốt hơn, làm nhanh phục hồi sức khỏe.

Đặc biệt, nhóm rau củ có màu đỏ còn chứa nhiều chất sắt. Duy trì thói quen sử dụng chúng 3 – 4 bữa trong tuần sẽ giúp mẹ ngăn ngừa thiếu máu và có nhiều sữa hơn sau mổ đẻ.

10. Cá béo

 Các loại cá béo, đặc biệt là cá hồi hay cá thu rất giàu canxi, chất đạm, omega 3 và DHA. Những dưỡng chất này đều rất cần thiết cho sức khỏe của mẹ và bé. Chúng giúp làm nhanh lành vết mổ, đồng thời làm tăng tiết sữa, tạo điều kiện cho trẻ có thể phát triển toàn diện về trí não lẫn xương khớp thông qua việc bú sữa mẹ.

11. Tỏi chống nhiễm trùng vết mổ

Tỏi là loại kháng sinh tự nhiên, an toàn dành cho phụ nữ sau sinh. Với hàm lượng allicin dồi dào, tỏi giúp diệt khuẩn, kháng viêm, ngăn ngừa nhiễm trùng ở vết mổ. Thêm tỏi vào thực đơn hàng ngày cho phụ nữ sau sinh cũng giúp tăng cường khả năng miễn dịch cho cả mẹ và béo, giảm nguy cơ bị cảm cúm và nhiều bệnh lý khác.

12. Chuối tiêu

Thường xuyên ăn chuối tiêu chính là giải pháp ngăn ngừa thiếu máu hữu hiệu cho các mẹ sau sinh mổ bởi loại trái cây này chứa rất nhiều chất sắt. Cùng với đó, thành phần chất xơ pectin và kali có trong chuối còn đảm bảo cho hoạt động của hệ thống tim mạch, tiêu hóa, giúp mẹ nhanh chóng phục hồi thể trạng.

13. Gạo lứt

Gạo lứt giàu canxi, chất xơ và tinh bột giúp hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện sức khỏe xương khớp, ngăn ngừa tình trạng loãng xương, thoái hóa khớp thường gặp ở phụ nữ sau sinh, đồng thời cung cấp cho mẹ một nguồn năng lượng dồi dào. 

Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ sau sinh sử dụng gạo nứt còn làm tăng tiết prolactin – một loại hormone có khả năng thúc đẩy quá trình sản xuất sữa mẹ.

14. Quả việt quất

Việt quất cung cấp nhiều chất chống oxy hóa, nước cùng nhiều loại vitamin và khoáng chất. Duy trì sử dụng loại trái cây này thường xuyên sẽ giúp ổn định hoạt động tiết sữa, làm vết thương nhanh lành và cải thiện sức đề kháng cho cả hai mẹ con.

15. Rau húng quế

Loại rau thơm này chứa chất chống oxy hóa, kháng viêm tự nhiên nên có thể hữu ích cho quá trình hồi phục vết mổ của mẹ. Ngoài ra, rau húng quế còn giúp cải thiện khả năng miễn dịch, làm tăng tiết sữa, đảm bảo cho bé được bú sữa mẹ đầy đủ trong những tháng đầu đời.

>> Tham khảo thêm: Sinh mổ nên ăn trái cây gì lợi sữa, nhanh liền sẹo?

Sau sinh mổ mẹ không nên ăn gì?

Thông thường, bắt đầu từ ngày thứ 2 kể từ lúc sinh mổ, mẹ có thể thực hiện chế độ ăn uống bình thường. Mặc dù vậy, cần tránh sử dụng một số đồ ăn, thức uống nhất định trong thực đơn nếu không muốn vết mổ lâu lành và để lại sẹo. Chúng bao gồm:

• Thức ăn nhiều dầu mỡ: Chúng gây khó tiêu, đầy bụng, tăng cân và làm tăng phản ứng viêm khiến cho vết mổ lâu lành.
• Thực phẩm sinh khí: Chẳng hạn như đồ ngọt, thức uống có ga, hành tây. Chúng làm tăng sản xuất khí trong đường ruột khiến mẹ khó chịu
•  Rau muống: Sử dụng rau muống trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ sẽ khiến tổn thương dễ để lại sẹo.
• Thực phẩm có tính hàn: Chẳng hạn như rau bắp cải, ngó sen, dưa hấu, củ cải trắng. Chúng gây cản trở quá trình đông máu, làm vết mổ dễ bị chảy máu và lâu lành.
• Thức ăn cay nóng: Đồ nếp, quả vải, tiêu, ớt, mít, mận, xoài… Chúng khiến vết thương dễ tạo mủ, làm chậm tiến trình hồi phục và khiến các mẹ bị sẹo xấu.

• Thức ăn chưa được nấu chín: Thực phẩm chưa được nấu chín có thể ẩn chứa nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng và giun sán không tốt cho sức khỏe của chị em. Trường hợp mẹ ăn những thực phẩm này rồi cho con bú cũng có thể khiến bé bị đau bụng, tiêu chảy.
• Đồ ăn thô cứng: Sau sinh mổ, đường ruột của mẹ cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Việc sử dụng các thức ăn thô cứng có thể làm tăng gánh nắng cho tiêu hóa và gây ra các vấn đề về đường ruột.
• Đồ uống có tính kích thích: Chẳng hạn như nước chè đặc, bia, rượu, trà sữa hay cà phê. Chúng đều ảnh hưởng đến quá trình chữa lành của vết mổ và không tốt cho sức khỏe của mẹ lẫn bé. Tha y vào đó, mẹ nên uống nhiều nước ấm sẽ có lợi hơn cho sức khỏe.

Tham khảo một số thực đơn cho mẹ sau sinh mổ

Từ những thực phẩm có ích ở trên, mẹ có thể luôn phiên sử dụng trong thực đơn ăn uống hàng ngày để hỗ trợ tốt nhất cho quá trình hồi phục vết mổ và tăng tiết sữa cho con bú. Dưới đây là một số thực đơn mẫu cho mẹ:

Thực đơn số 1:

• Ức gà kho gừng
• Canh bí xanh nấu thịt bằm
• Cơm trắng
• Tráng miệng: 1 quả chuối

Thực đơn số 2:

• Canh móng giò hầm đu đủ
• Rau dền luộc
• Tôm kho
• Cơm trắng

Thực đơn số 3:

• Thịt nạc lợn kho nghệ
• Canh rau ngót nấu tôm khô hoặc thịt bằm
• Trứng gà luộc
• Cơm trắng

Thực đơn số 4:

• Canh mồng tơi nấu tôm
• Cá ba sa kho tương
• Cà rốt luộc
• Cơm trắng

Thực đơn số 5:

• Canh bí đỏ hầm xương
• Thịt bò xào cần tây
• Cơm trắng
• Tráng miệng: Đu đủ

Thực đơn số 6: 

•  Bầu luộc + nước luộc
• Ruốc thịt thăn lợn
• Cá lóc kho gừng nghệ
• Cơm trắng

Thực đơn số 7:

• Canh khoai tây cà rốt nấu thịt viên
• Cá hồi kho tộ
• Cơm trắng hoặc cơm gạo nứt
• Tráng miệng: 1 quả táo

Thực đơn số 8: 

• Canh khổ qua nhồi thịt
• Nem rán
• Súp lơ xanh xào thịt bò
• Cơm trắng

Thực đơn số 9:

• Cá thu kho 
• Canh rau mồng tơi nấu tôm khô
• Rau cải xào thịt
• Cơm trắng
• Thanh long đỏ ăn tráng miệng

Thực đơn số 10:

• Thịt nạc lợn luộc
• Canh cà rốt nấu nước luộc thịt
• Cá hồi áp chảo
• Cơm trắng

Cùng với việc tìm hiểu và xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ khoa học, chị em cần chú ý nghỉ ngơi nhiều, tránh stress, giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ để không làm vết mổ bị nhiễm trùng.

Mẹ nên tham khảo thêm